LICHT EN SCHADUW
Zo heet de expositie die vandaag opent in WG KUNST. Een groep kunstenaars die onder de naam SPATIE met elkaar in het atelier gewerkt hebben aan wat er dit weekend in de zaal van WG KUNST gepresenteerd zal worden. 9 kunstenaars om precies te zijn. De titel LICHT EN SCHADUW kun je op verschillende wijze opvatten. Letterlijk en figuurlijk.Wij allemaal gebruiken deze woorden op letterlijke maar ook op overdrachtelijke wijze. In dit project geeft iedere kunstenaar op eigen wijze invulling aan deze tegenstelling, het zij letterlijk het zij figuurlijk. Allen geven zij invulling aan het verschil tussen zwart en wit.
Wanneer je de zaal binnen komt zie je aan de rechterwand een imposante tekening die niet direct te begrijpen valt. Hij is gemaakt met een soort van houtskool maar dan van een soort die vetter is dan de gewone houtskool. Je ziet er vlammen op. Maar ook een soort van oog.
De kunstenaar is niet aanwezig dus ik kan hem niet vragen wat het voorstelt. Ondertussen imponeert de tekening me wel ook al begrijp ik niet precies wat het voorstelt. Het lijkt me een symbolische uitleg van het thema licht en donker. Het vuur is in ieder geval aanwezig.
Links van dit werk zie je een wand die gevuld is met verschillende dingen. Ik zie foto’s maar ook doeken die op de grond liggen. En er is een paneel waarop een ketting hangt. Je denkt nog even dat het een foto is in het verlengde van de andere foto’s die ernaast hangen maar al gauw zie je dat dit werk geen foto is maar het object zelf dat op de foto’s staat afgebeeld. Namelijk een ketting. De overgang van de foto’s naar het object geeft even een schok. Zo onverwachts zie je het opeens.
Op de houten tussenwand vinden we op beide zijden objecten en geverfde voorstellingen. Beide zijden van de wand vormen samen die tegenstelling tussen zwart en wit maar dan overdrachtelijk. Op de zijde waar je tegen aan loopt zie je als eerste het masker in gips uitgevoerd. Voor de mond is een lap bevestigd. Alsof de mond gesnoerd moet worden. Niet mag praten.Wanneer je aan de achterzijde van het masker kijkt blijkt dat zwart te zijn. Onmiddellijk gaan mijn gedachten ermee aan de loop. Wat wordt hier uitgebeeld ? Een blinde ziet niets. Is dat het donker wat je hier ziet ? En wordt dat aan de voorzijde verbeeld door het masker ? Wordt er de hulpbehoevendheid mee uitgedrukt van een blinde ? En daarmee het donkere bestaan wat een blinde leidt ?
Aan de andere zijde van de wand zien we een opgewekter schouwspel. Althans, dat denk ik, maar zeker weten doe ik het niet. De kleur rood is overwegend aanwezig. Een paar geverfde portretten van een vrouw hangen aan de wand. Maar ook een camera. Wat betekent die daar op die plek ? Gaat het hier om het uiterlijk, om schoonheid ? Op een tafeltje ligt een flacon met vloeistof erin en een spiegeltje. Om het thema van schoonheid te beklemtonen ? Een gesteven lap stof ligt ernaast. De stof is plaatselijk zodanig verstevigd dat het lijkt alsof het een gesteven kraag is van een kledingstuk. De tegenstelling tussen voor en achterwand is veelzeggend. Een somber bestaan aan de ene zijde en een en al levendigheid aan de andere zijde.
De achterwand is in zijn geheel gevuld met tekeningen. Van allerlei soorten papier. De formaten verschillen wat. Het lijken grof getekende takken van bomen te zijn. Maar wanneer ik de kunstenaar spreek blijken het afdrukken te zijn van takken. Papier met houtskool of met een ander potloodvijzel is tegen een boomtak aangedrukt en heeft zo een natuurgetrouw beeld van de tak afgegeven op papier. Over de wand zie je zo tal van takken afgebeeld. Van heel verschillende soorten bomen. In het midden van het tafereel met de takken zien we een grote tuindeur die uitnodigt om binnen te komen.
In de hoek hangt een lang kleed, van boven naar beneden. Het lijkt geverfd met een natuurlijke verfsoort. Je ziet de tinten verschillen. Erover heen hangt een donker doorzichtig doek. Hier is de tegenstelling heel duidelijk en eenvoudig tot uiting gebracht. Donker en licht hangen tegen elkaar aan.
In het midden van de achterruimte zijn een paar kunstenaars nog aan het werk. Een zeer tijdrovend werk zo te zien. Ze bekleden een beeld met zilverkleurige stukjes. Het beeld is
samengesteld uit verschillende afgeronde stukken hout die bij elkaar komen. De kunstenaar vertelt me hoe ze ooit ontdekte hoe een organisch samengaan van onderdelen in een beeld een haast lijfelijke gewaarwording en voldoening bewerkstelligde in haar eigen lichaam. Kennelijk resoneerde in de vormgeving de gewaarwording van een lichaam of deel van een lichaam. En dat bezig zijn met die lichamelijkheid deed haar goed. Gaf een enorme voldoening. Alsof in de vormen van het beeld een voortzetting van het eigen lichaam plaats vond.
Bij een andere tussenwand is er ook een kunstenaar bezig haar werk te voltooien. Er hangt een doek aan de wand. Ook deze heeft hier en daar verkleuringen door de gebruikte verf. Op het doek is ze bezig objecten aan te brengen die straks door belichting en beweging zullen gaan leven. De objecten –zijn het ook dieren ?- zijn stukken doek die net even voor het hoofddoek zijn bevestigd. Ze komen daardoor los van de achtergrond en komen tot leven. Leven of dood door al of niet te bewegen. Zo is het in het echt ook.
Tot slot een werkstuk wat ook heel wat tijd gekost zal hebben. Een oorspronkelijk zwart doek is op tal van plekken open geknipt. De opengeknipte stukken hangen naar beneden en blijken aan de achterkant groen te zijn. Ineens zie je een tafereel van een vijver met bladeren erin.
Het water is zwart, de bladeren zijn groen en levend. Het geheel oogt alsof het een echt stuk natuur is.
Ik vergeet nog wat te vermelden. Bij binnenkomst, direct naast de ingang, hangt er links aan de wand een tekening van een zwarte hand. Die oogt als een gebaar om stil te staan. Later hoor ik de uitleg van dit object. De hand is van een kunstenaar die verstek liet gaan. De inspiratie ontbrak. Er kwam geen werk tot stand. Op deze wijze maakte ze haar innerlijke blokkade zichtbaar. Ach ja, het lukt niet altijd. We zijn afhankelijk van inspiratie en die is er niet altijd. Zo is het nu eenmaal.
Ergens op de grond liggen een paar bollen stof. Ze zijn ingesnoerd in zwart kant. Op een of andere manier krijgen ze er iets levendigs door. Alsof ze het lichaamsdelen zijn. Het zal zeker komen door de zwarte nylon waarin versieringen zijn verwerkt. De associatie met een vrouwenbeen is daardoor direct gemaakt. Terwijl het toch verder niet op een vrouwenbeen lijkt. Maar de nylon is genoeg om ons op een spoor te zetten.
Aangezien de inrichting van de expo nog in volle gang is liggen niet altijd de werken van een kunstenaar bij elkaar. Het kan zijn dat ik soms iets door de war haal. Ik zie namelijk op de grond ook witte stoffen objecten liggen waarvan ik niet weet bij wie ze horen. Ze zijn prachtig vorm gegeven doordat er overal inknopingen zijn gemaakt die het geheel buitengewoon opsieren. Het maakt de indruk van een bos bloemen. Wellicht ook hier met behulp van stijfsel zodat ze goed in vorm blijven.
Ik realiseer me dat ik lang niet alle uitbeeldingen van het zwart en wit heb waargenomen en begrepen. Maar gelukkig blijft er op die manier nog iets over om te ontdekken bij uw rondgang door deze boeiende expositie.
Hannah Dreijer, Belle Falaise, Thijs Kooi, Sharon Kortekaas, Ellen Kunst, Anita Markx, Carleen Nieboer, Merel van Rijn van Alkemade, Eva Soutendijk, Citore Doom.
Tekst : Kees Hordijk
Geef een reactie