AANSCHOUW DE VOGELS

 

Zo heet de expositie die dit weekend in WG Kunst hangt. Wanneer je de zaal binnen komt zie je inderdaad heel wat vogels hangen. Getekende vogels en meestal roofvogels. Met zo’n zacht potlood getekend dat de overgang van wit naar grijs vrijwel niet zichtbaar is. Alsof het grafiet is uitgeveegd over het papier. Maar hier is niet geschoven. Het is feilloos getekend. Met een ongelofelijke precisie. En zo doemen een voor een de sperwers op. In alle bewegingen die ze in de lucht kunnen maken. Buitelingen waarmee ze de prooi onder zich volgen. De kunstenaar moet wel door deze roofvogel gefascineerd zijn geweest.

 

Opvallender nog is de tekening in aquarel die een dode vogel laat zien die op zijn rug ligt. De tekening vult zowat de hele wand. Je moet haast wel denken dat een dode vogel in deze expositie belangrijker is dan een levende. Want wanneer ik me verder in de zaal begeef vallen de geraamtes van vogels me op. Vogels waar geen vlees meer aan zit. Een skelet kun je het noemen. De botten zitten allemaal nog op hun plek waardoor de vogel in takt lijkt. Maar ze zijn zo dood als een pier. Ook al lijken ze te staan of te lopen. Ik ben een beetje verbijsterd over wat ik hier om me heen zie. Uit het werk spreekt een enorm vakmanschap, dat wel.

De tekeningen zijn perfect. Nergens een oneffenheid. Met een enorme precisie is alles afgebeeld. Hoogstens zijn er overschilderingen of wegvegingen – wegschuringen lijken het – aangebracht. Maar ook die zijn buitengewoon vakkundig gedaan. Het geldt vooral voor de paar grote doeken die er hangen. Daar is laag na laag aangebracht en gedeeltelijk weer verwijderd waardoor er een enorme diepgang is ontstaan. Een rijkdom aan vage, verborgen details die het oppervlak niet halen maar des te meer doen vermoeden. In de voorstelling die is over gebleven zie je vooral struisvogels of flamingo’s of dodo’s. Dat wil zeggen hun lopende skelet.Naarmate ik langer rondloop wordt de wereld van de kunstenaar een groter raadsel voor me.

Een spannend raadsel, dat wel. Een zoektocht naar de psychologie achter al dit werk. Want wat brengt iemand er toe om vooral geraamtes te schilderen ?

Op een andere wand zie ik een reeks van jongensgezichten in aquarel. Levendig geschilderd.Je ziet zo een schoolklas voor je. Later hoor ik dat het stuk voor stuk jongens zijn die op hun school een bloedbad hebben aangericht. Opnieuw ben ik geschokt. Zo vriendelijk en onschuldig zien ze er nog uit.Ernaast hangen twee tekeningen van volstrekt gecrashte auto’s in diezelfde zacht, grijswitte stijl als de sperwers. Een contradictie van jewelste. Het brute geweld gevangen in roomzachte grijstinten. Ik raak steeds meer verbaasd over deze expositie. Die combinatie van perfecte techniek en uiterst naargeestige onderwerpen. Want wat drijft iemand om al die ellende in beeld te brengen ? En dan uitgerekend in die zachte tinten. Of begrijp ik hier iets niet goed ?

In een hoek ontwaar ik een duidelijk portret van Lenin, revolutionair van het eerste uur. De grijstinten vallen opnieuw op. Alsof de dood ook hier overheen is gegaan. Nu is Lenin inderdaad dood maar meestal wordt deze overleden held levendig en in kleur afgebeeld.

Het raadsel rond deze expositie wordt alleen maar groter. Ik heb de kunstenaar niet gesproken. Kan het hem niet meer vragen wat het werk betekent. Ik heb alleen de eigen associaties die inmiddels in alle hevigheid in me opkomen.

Iemand wijst me op een rij wederom van die zachte grijs witte tekeningen van een roofvogel.

Maar deze blijken gestorven te zijn. Ze liggen weg te rotten. In de open buik zie je een en al plastic en andere rotzooi. Maar om dat te zien moet je goed kijken. Weer voel ik een schok tussen de zachtheid van de tekening en de inhoud ervan. Is de kunstenaar diep teleurgesteld in onze samenleving of probeert hij de pijnlijke werkelijkheid te verzachten ? De dood is hier alom aanwezig en toch die schoonheid van kleuren in de twee zeer grote werken en de zachtheid in al het andere werk. Nou ja, behalve dan die grote, dode vogel op zijn rug. Die heeft harde kleuren. Daar zijn kennelijk geen verzachtende omstandigheden meer voor.

Ik probeer de kunstenaar te begrijpen maar ik geloof dat het me niet lukt. Blijft over dat hij door zijn talent en doorwrochte werk diepe indruk op me heeft gemaakt. Soms moet je niet alles willen begrijpen. Dan blijft er ruimte over voor eigen invulling en fantasie. Al is die bij dit werk ook niet direct prettig en hoopvol, hoe mooi het werk ook is.

 

Kees Hordijk