Letterlijk of/en figuurlijk
Joke van Leeuwen is een meester in het leestekenen, zij kan spelen met beelden en woorden waardoor betekenissen gaan schuiven. Vandaag nemen we het onderwerp beeldgedicht onder de loep met voorbeelden van haar en van andere kunstenaars.
In Mooi boek zien we de grapjes die zij uithaalt met woorden en letters en op Youtube is een college van haar terug te vinden waarin ze veel fraaie voorbeelden geeft van kunstenaars die haar voorgingen. Zo’n honderd jaar geleden vindt het beeldgedicht navolging in het dadaïsme, expressionisme en surrealisme. De bundel Calligrammes van Guillaume Apollinaire verschijnt in 1918 met onder andere het gedicht Il pleut, dat als een regenbui van tranen over de pagina neerstort. Tijdgenoot Paul van Ostaijen publiceert in 1921 Bezette stad over zijn thuisstad Antwerpen tijdens de Duitse bezetting. Deze dichtbundel is destijds aangeduid als ‘ritmiese typografie’.
De opdracht luidt: maak twee schetsen van een woord en van een zin in combinatie met een figuur. Put inspiratie uit de werken aan de muur of de boeken die op tafel liggen. Na een halfuurtje kijken we naar elkaars werk en gaan vervolgens een van de schetsen uitwerken. Knippen en plakken mag ook.
Om kwart over twaalf worden alle werkstukken uitgestald en spreken de beelden voor zich. Zo zweeft er een prachtige dag voorbij in een wolk, de wegwijzer blijkt echt weg te zijn en het lawaait.
Gusta Reichwein 4 oktober 2025
Geef een reactie